بهرغم آنكه دو شهر مكۀ مكرمه و مدینۀ منوره در منطقۀ حجاز قرار دارند و به نظر میرسد كه به لحاظ مذهبی و فرهنگی وضعیت مشابهی داشتهاند اما به دلایل تاریخی و قـومی، هـمواره مـیان این دو شهر تفاوتهایی وجود داشـته اسـت.
در دوره قاجار بسیاری از تشکیلات سیاسی، اقتصادی و نظامی در حد ابتدایی و اولیه بودند. اما برخی از مسائل باعث شد تا این امور توسعه و رشد محدودی پیدا کنند. یکی از این عوامل گسترش ارتباطات و در مواردی دخالتهای بیگانگان ...
تهران از آنجا که از دیرباز در ناحیهای خشک واقع شده است، از لحاظ کشاورزی و آبیاری، با مشکلاتی همراه بوده است. از این رو حفر قنات یکی از مهمترین روشهای آبیاری معمول بوده است که در بسیاری از نقاط از آن استفاده میشده ...
حرمسرای پادشاهان ایرانی، جزء مکانهای خاصی بود که هر فردی اجازه ورود به آنجا را نداشت. البته این ممنوعیت در مورد سایر قسمتهای حرمسرا نیز وجود داشت؛ با این حال از آنجا کخ حرمسرا محل استقرار زنان درباری بود، این ...
یکی از جایگاههای کلیدی در بخش اداری حکومت قاجار به خصوص حرمسراها، نقش خواجه بود. خواجه وظایف متعددی در حرمسرا داشت و تقریبا مهمترین وظایف حرمسرا به خواجه اختصاص داشت. سانسون در سفرنامه خود پیرامون وظایف خواجه ...
بخش مهمی از کالاهای ایرانیان در دوره قاجار، کالاهای خارجی به خصوص اروپایی بودند. این کالاها که شامل انواع لوازم زندگی بودند، در بازار بسیاری از شهرها وجود داشتند؛ اما اقبال مردم به این کالاها بسیار اندک بود. این ...
موضوع چپاول عرصه های باستانی و تاریخی ایران توسط عوامل دلالان و بیگانگان تازه و یا رویدادی نیست که به گوش هیچ ایرانی یا رسانه ای در جای جای جهان نرسیده باشد. ولی موضع بهت آور در این میان به نمایش درآمدن آثار به ...
قاجاریان برای پذیرایی از مهمانان خود قوانین ویژه خود را داشتند. این قوانین و یا آداب و رسومات در هنگام صرف غذا نیز صادق بود. این آداب نه تنها اموری چون نحوه نشستن و روشهای پذیرائی را دربرمیگرفت، بلکه شامل انتخاب ...
مراسم عزاداری ماه محرم در دوره قاجار نیز جز مراسمات مهم مذهبی ایرانیان بود. ایرانیان در ماه محرم، رسوم خاصی داشتند که هر ساله آن را اجرا میکردند. در کنار گریه و زاری که جز ملزومات عزاداری بود، تشکیل دستههای عزاداری ...
روزهای جمعه در فرهنگ صفویان نیز جزء روزهای تعطیل محسوب میشد. البته تقریبا بدون استثنا و از قدیمالایام روز جمعه جزء تعطیلات عمومی ایرانیان بوده است. با این حال نحوه فعالیتهای افراد در این روزها متفاوت از هم بوده ...
در دوره قاجار، شیوع و گسترش بیماریهای واگیردار یکی از مخاطرات طبیعی انسان و محیط محسوب میشد. مالاریا از جمله این بیماریها بود که به دلایل مختلف محیطی و انسانی در ماههایی خاص از سال به وقوع میپیوست و در درمان ...
پوشش مردم ایران در دوره قاجار، تابع سنتها و فرهنگ مشترکی بود. بدین معنا که تقریباً تمام مردم از الگوی یکسانی در پوشش برخوردار بودند. با این حال، این پوشش بسته به طبقات اجتماعی، دارای تفاوتهائی نیز بود و همین ...
در دربار صفوی تنوع غذایی و کیفیت آن اهمیت زیادی داشت. معمولا در کنار تنوع غذایی، آداب پذیرایی از شاه یا مهمانان مخصوص او نیز از اهمیت زیادی برخوردار بود. ژرژ تکتاندرفن دریابل در سفرنامه خود شرح مختصری از این آداب ...